فرهنگ ایثار و شهادت مجموعه ای از معانی نمادین است که ایثارگری و میل به شهادت را در افراد به وجود می آورد و با نهادینه شدن آن، نگرش ها و رفتار افراد را به سمت رفتارهای ایثارگرانه سوق خواهد داد. انقلاب اسلامی که خود ثمره ایثار و شهادت است، موجب تغییر و تحول در تمامی سطوح جامعه گردید یقینا در این عصر اطلاعات، اگر ملتی در راه حفظ و تقویت دستاوردهای فرهنگی خود قدم پیش نگذارد، نمی تواند در مقابل تهدیدها مصون بماند. خصوصا امروزه که مظاهر تمدن جهان، خصوصا پیشرفت علوم، اذهان و قلوب را مسخر ساخته است، افراد و گروه های مغرض، یا کم اطلاع و یا ساده لوح به تحریک سیاستمداران جهان خوار، می کوشند که دین اسلام و فرهنگ اسلامی و ارزش های حاکم بر آن را مخالف و مخرب زندگی و پیشرفت معرفی کنند و برای رسیدن به اهداف خود نسل جوان ما را آماج دسیسه های فرهنگی خود قرار داده اند لیکن بر ماست که در راه شناخت و بازشناسی فرهنگ اصیل اسلامی خصوصا ارتقای فرهنگ ایثار و شهادت گام های موثری برداشته شود .

از ديرباز، دشمنان انسانيت، هرگاه مي خواسته اند جامعه اي را به انحطاط و تباهي بكشند، بيشترين توجه خود را به نسل جوان جامعه معطوف مي كردند، زيرا اين قشر جامعه هستند كه مي توانند به علت استعدادها و نيروها و تحرك خود، شرايط موجود را متغير سازند و اجتماع آينده را به كمال و سعادت افزونتر يا به انحراف و انحطاط بيشتر برسانند.پيامبر اكرم (ص) از همان آغاز رسالت خود، با توجه به نقش و اهميت جوانان در جامعه، سعي داشت با تهذيب و تشويق هرچه بيشتر نسل جوان، بر تحكيم پايه هاي اصيل اجتماع اسلامي بكوشد و بدين سبب نمايندگان و فرماندهاني را از سوي جوانان براي اداره ي امور انتخاب مي كرد كه در راس همه آنان، اميرالمومنين علي (ع) قرار داست كه در بسياري از نبردها، نقش عمده را بر عهده مي گرفت. امامان گرانقدر اسلام نيز، در برنامه هاي خود، به جوانان توجه بيشتري مبذول داشته و اصحاب جوان خ ود را در راه كسب علم و مبارزه با ستمگران، بسيار تشويق مي كردند.در انقلاب اسلامي ايران نير، كه حماسه ي بزرگ قرن است و به ياري خدا، زمينه ساز انقلاب جهاني اسلام، حضور جوانان و رشادت و فداكاري و ايثار آنها يكي از اركان مهم پيروزي انقلاب و حفظ ارزش هاي اصيل بوده است.به گفته ي امام خميني:"اين جوان هاي ما بودند كه فرياد زندن و مشتشان را گره كردند و « الله اكبر » گفتند. اگر فرض كنيد كه جوان هاي ما، خداي نخواسته، مبتلا به هروئين بودند، مي توانستند اين كار را بكنند؟ آدم وافوري مي تواند بلند شود و در خيابان مشتش را گره كرده و جنگ كند؟"بنابراين، مستكبران شرق و غرب، همه تلاش خود را، براي به انحطاط كشاندن جوامع، بر روي جوانان آن ها متمركز ساخته و به منظور تخدير افكار و انحراف آنان، به سرمايه گذاري هاي كلان در زمينه ي اشاعه ي فحشا، اعتياد، مراكز قمار و... پرداخته اند؛ زيرا شكي نيست كه جامعه آلوده به فساد و اعتياد به مواد مخدر، هيچ گاه قادر نخواهد بود از منافع و حقوق خود بدفاع كرده، و اساسا شناخت كاملي نسبت به آن پيدا كند.

آموزش و احياي هويت با فرهنگ ایثار  و شهادت

 دغدغه اصلي آنان كه درد دين، جامعه و مردم را دارند، اين است كه براي تغيير وضعيت فعلي و بهبود آن، چه راه كاري وجود دارد تا جوانان، اعتمادشان را دوباره به دست آورند، هويت اصيل و فرهنگ ناب ملي اسلامي شان را بازيافته و به اصل خويش بازگردند و بحران فعلي را پشت سربگذارند.بدون ترديد، دين و مذهب، در جهت بازشناسايي هويت انسان از غنا و توانمندي لازم برخوردار است، دين به آدمي مي آموزد كه انسان كيست؟ و انسانيت چيست؟ در واقع دين انسان را متوجه ارزش و كرامت ذاتي او مي كند و از پوچ گرايي، دور ساخته و او را به ادامه حيات اميدوار مي سازد و با برانگيختن آتش عشق و محبت در وجود وي، انسان را به زندگي سرشار از شورو شعف، استغنا و بي نيازي، توأم با تلاش و فعاليت براي خدمت به همنوعان و دوري از كژي ها و كاستي ها، رهنمون مي سازد.منتهي براي انتقال آموزه ها و ارزش هاي الهي و آسماني ومفاهيم بلند ديني، به تلاش و فعاليت، تعليم و تعلم و آموزش وپرورش، احتياج و نيازمند هستيم،چراكه سنگ زيرين ساختمان فرهنگ و هويت افراد هر سرزميني را نحوه آموزش و ارتباطات آن، رقم مي زند و هرقدر كه اصول آموزشي و ابزارارتباطي، درجهت انتقال مفاهيم، غني تر و قوي تر باشد و در عين حال سطح وسيع تري را پوشش دهد، مي تواند سلامت آحاد جامعه و مردم به خصوص نسل جوان را در برابر سيل تهاجمات، حفظ نموده و نسبت به حوادث كشنده و مهلك، بيمه نمايد، چراكه انسان اوليه و دست نخورده حكم خميرمايه را دارد و با آموزش هاي لازم و ارتباط با اطرافيان، فرم و شكل خاصي پيدا مي كند و بدون آموزش و ارتباط به همان حالت اوليه و ابتدايي باقي مي ماند چنانچه آموزش و ارتباطات هم اگرسالم وسازنده نباشد بازشكل ديگري به خود گرفته وهويتش نيز فرم خاصي پيدا مي كند .دين انسان سازاسلام ازتوانمندي لازم براي بازشناسايي هويت برخورداراست.دين الهي به بشر مي آموزد كه كيست وانسانيت چيست؟ به اين صورت كه انسان را متوجه ارزش وكرامت ذاتي خود كرده وبا دورنمودن ازپوچ گرايي، وي را به ادامه زندگي اميدوارمي سازد. با اين حال براي انتقال آموزه ها وارزشهاي الهي ومفاهيم ارزشمند ديني، به نظام آموزشي وساختاررسانه اي قدرتمندي نيازمند هستيم . با تحولات گسترده فناوري ارتباطات درعصرحاضر، انتقال هرچه بيشتر، غني تروقوي ترمفاهيم و ارزشها را درسطح وسيع شاهد مي باشيم . بنابراين با برنامه ريزي دقيق وحساب شده براي برقراري يك ارتباط سالم ،مي توان آموزه هاي ديني وملي را درذهن وضميروروح جوانان نهادينه كرده، درنتيجه ضريب اعتماد واطمينان آنها را بالابرده وتوان شان را براي مقابله دربرابرتهاجم گسترده فرهنگي افزايش داد، درغيراين صورت درمواجهه با فرهنگ مهاجم وفناوري ديگران ، اعتمادشان راازدست داده، دچاربحران هويت خواهند شد . (رسالت، 1386: 20). لذا با آموزش هاي دقيق و حساب شده وارتباطات سالم، مي توان آموزه هاي اصيل ملي اسلامي را در ذهن و ضمير و روح و روان نسل جوان، نهادينه كرده وتوسعه و گسترش داد، درنتيجه ضريب اعتماد و اطمينان جوانان و نوجوانان را بالابرده و توان آنان را براي مقابله و مقاومت در برابر تهاجمات وسيع و گسترده دشمنان وبيگانگان، مضاعف و دوچندان نمود درغير آن صورت در مواجهه با فرهنگ مهاجم وصنعت وتكنولوژي غرب، رنگ باخته،اعتمادشان را از دست خواهند داد و گرفتار بحران هويت خواهند شد.نكته اي كه بايد توجه داشت اين است كه، آموزش،منحصربه مدرسه و دانشگاه نيست رسانه هاي گروهي نيز در اين زمينه نقش مؤثر دارند، راديو، تلويزيون و مطبوعات به همان نحو كه در ايجاد زمينه هاي ذهني غلط، نقش مخرب دارند، متقابلاً با برنامه هاي آموزشي مناسب مي توانند درارتقاء فرهنگ جامعه نقش ارزنده خويش را ايفا كنند. امام (ره) مي فرمايد: رسانه هاي گروهي، بويژه صدا و سيما، اين مراكز آموزش و پرورش عمومي مي تواند خدمتهاي گرانمايه اي رابه فرهنگ اسلام وايران بنمايند، بنگاه هايي كه شب و روز، ملت در سراسر كشوربا آنها تماس سمعي و بصري دارند چه مطبوعات در مقالات و نوشته هاي خود و چه صدا و سيما در برنامه ها و نمايشنامه ها و انعكاس هنرها و انتخاب فيلم ها... و ازهنرمندان متعهد بخواهند كه درراه تربيت صحيح وتهذيب جامعه،وضعيت تمام قشرها را درنظرگرفته راه و روش زندگي شرافتمندانه و آزادمنشانه را با هنرها ونمايشنامه ها به ملت بياموزند وازهنر هاي بدآموزومبتذل جلوگيري كنند.سهل انگاري در اين امور، ساده انديشي است و بر متعهدان است كه كوشش كنند و از انحرافات، گرچه جزئي، جلوگيري نمايند .

پيشنهادها و راهكارها
  *شناسايي پيشينه فرهنگي شهادت، تأسيس موزه وايجاد نمايشگاههاي دائمي ازآثار فرهنگي شهدا وايثارگران براي انتقال فرهنگ
*نگهداري وفضا سازي متناسب با شرايط زماني ومكاني بعضي ازمناطق جنگي كه يادآور پايمرديها ، مقاومتها وشهادت مظلومانه پيكارگران دفاع مقدس مي باشد .
*نصب يادمان وتنديس هاي هنري وحماسي درميادين ونقاط حساس شهرها به عنوان پيام رسان آنچه اتفاق افتاده ازتوصيه هاي ديگر است .
* شايسته است به مناسبتهاي مختلف ازشهدا وايثارگران صنوف مختلف مانند كارگران ، دانش آموزان ،دانشجويان ، روحانيون ،معلمان و... تجليل شود .
* بايد داستان نويسان وآنهايي كه دركار قصه ورمان قلم مي زنند، روحيات ،خلقيات، مبارزات ،تلاشهاي خستگي ناپذير ،خاطرات ايثارگران وشهدا درلابلاي صفحات كتابها رقم بزنند ونقشي درجاودان نمودن آنها داشته باشند تابه عنوان سيره وروش زندگي ،الگو بخش نسلهاي بعدي شوند .
*هنرمندان چيره دست ،شاعران شوريده دل ،نويسندگان متعهد، عظمت ها وظرافتها وزواياي مختلف اين فرهنگ عزت آفرين والهام بخش را در قالبهاي مختلف هنري ماندگار نمايند وبا آفرينش هنروحماسه، اثر شگفت خلق نمايند .
*تشكيل محافل به ياد شهيدان
*تشكيل كانونهايي براي فرهنگ سازي درمساجد،مدارس،دانشگاه ها،كارخانه هاوادارات
*تشكيل كتابخانه ونواخانه باموضوع شهادت وايثار
*پخش بروشورهاوجزوه هاوكتاب درباره شهيدان بين علاقمندان وبلكه درسطح عموم افراد جامعه
*برگزاري مسابقات كتابخواني با موضوع فرهنگ ايثار در مساجد ،مدارس ،دانشگاه ها
*برپايي نمايشگاه هايي با موضوع ايثار و شهادت و ...
*فراخوان آثار علمي وهنري CD درزمينه ايثار وشهادت مثل نقاشي وپژوهشهاي علمي در سطوح مختلف و نمايشگاه كتاب، عكس، پوستر، فيلم و ؛
*معرفي منابعي كه پيرامون فرهنگ ايثار وشهادت به رشته تحرير در آمده است به اقشار مختلف جامعه .
شهادت حركت ارزشمندي است كه نتايج ارزشمند واثربخش آن همواره درجامعه جاري است واگر فداكاري وايثار شهدا نبود ، اسلام زنده نمي ماند وامنيت جامغه ازميان مي رفت.بنابراين برهمه واجب است ازخون شهدا پاسداري كنند وياد ونام آنان رازنده نگه دارند.هر گونه نقص و كاستي در هر گوشه اين تابلو به معني كمبود ونارسايي در حقيقت شهيد وشهادت نيست،نقص از جانب قلمي است كه كوشيده است اين تابلو را ترسيم كند .